بابک خرمدین
| بابک | |
|---|---|
 نگاره‌ای منسوب به بابک |
|
| زادروز |
نامشخص کلیبر(بلال آباد)[۱] |
| درگذشت |
۶ صفر ۲۲۳ (قمری) ۷ ژانویه ۸۳۸ (میلادی)[۲] کنیسه بابک |
| علت مرگ | بریده شدن دست و پاهایش |
| آرامگاه | ندارد |
| ملیت | ایرانی[۳][۴][۵] |
| نام‌های دیگر | حسن |
| شناخته‌شده برای | مبارزه برضد اشغالگری اعراب پس از حملهٔ اعراب به ایران |
|
|
|
| شهر خانگی | بلال آباد |
| لقب | خرمدین |
| جنبش | رهبر انقلابی جنبش سرخ جامگان |
| مخالفان | ۲ خلیفه عباسی: مامون و معتصم و سرداران سپاه خلافت |
| دین | خرمیه و مزدک |
| والدین | مادر: ماه‌رو[۲][۶] پدر: عبدالله یا عامر بن عبدالله یا عامر بن احد[۷] |
| گفتاورد | «یک روز شاهی به از 40 سال بردگی... مهم نیست که زنده مانم یا بمیرم، هر جا که من باشم یا از من یاد شود، من آنجا پادشاهم.»[۸] |
بابک خرمدین (مرگ ۶ صفر ۲۲۳ (قمری)/۷ ژانویه ۸۳۸ (میلادی)[۲])رهبر اصلی شورشیان ایرانی خرمدین است که بعد از مرگ ابومسلم بر خلافت عباسی شوریدند. خرمدینان مرگ ابومسلم را انکار کردند و معتقد بودند که ابومسلم بازخواهد گشت تا عدالت را در جهان برقرار نماید.[۳] واقعه‌ای مانند قیام بابک نشان داد که آذربایجانی‌ها ادامه دهندهٔ حس اجداد ایرانی خود هستند. در دوران خلافت عباسیان شمال آذربایجان کانون شورش طولانی مدت و خطرناک علیه خلافت بود که توسط بابک خرمدین رهبری می‌شده‌است و بر شمال غرب ایران تاثیر گذاشت و بیش از ۲۰ سال - از ۲۰۱ ه. ق/۸۱۶-۸۱۷ م تا ۲۲۲ ه. ق /۸۳۷ م - طول کشید. از نگاه باسورث این شورش قطعاً پایه‌های دینی داشته ولی ممکن است که پایه‌های سیاسی-اجتماعی نیز داشته باشد. شورش او به روشنی از حس ضد عربی ایرانیان در آذربایجان بهره می‌برده‌است.[۹] تعداد نیروهای لشکر بابک را در ابولمعالی ۱۰۰ هزار نفر[۲][۱۰]، در تنبیه الاشراف مسعودی ۲۰۰ هزار نفر[۲]، در تاریخ بغدادی ۳۰۰ هزار نفر[۱۰]یا بیشمار[۲] و در تبصرة العوام بیشمار ذکر کرده‌اند[۲] که بی شک مبالغه آمیز است ولی حداقل دلالت بر بزرگ بودن آن دارد.[۲][۱۰]
